برنامه ریزی در دنیای امروز به شدت لازم است. درس، کنکور و پروژه کاری و … نیازمند یک برنامه دقیق‌اند. انواع برنامه ریزی وجود دارد که شما باید براساس کار و نیاز خود هر بار مورد مناسب را انتخاب کنید. انواع برنامه ریزی بر اساس مبانی، زمان و محتوا دسته بندی می‌شود. ما به شما کارایی انواع برنامه ریزی را خواهیم گفت که در زندگی و دستیابی به اهداف نقش پررنگی دارد.

پیشنهاد می کنم مقاله برنامه ریزی چیست؟ 7 گام برنامه ریزی موفق را نیز مطالعه کنید.

سوالاتی که در این مقاله به آن پاسخ می‌دهیم:

انواع برنامه ریزی بر چه اساسی دسته بندی می‌شود؟
اصول و مبانی برنامه ریزی چیست؟
برنامه ریزی عملیاتی چیست؟
چگونه به ثبات در تصمیم گیری برسیم؟

طبقه بندی انواع برنامه ریزی بر اساس:

1. مبانی

2. محتوا

3. دوره زمانی

1. اصول و مبانی برنامه ریزی

قبل از هر چیز بهتر است که شما با تقسیم بندی بر اساس اصول، مبنای و قالب هر برنامه آشنا شوید که شامل برنامه ریزی منابع محور و ماموریت گرا است.

الف) برنامه ریزی منابع محور

در برنامه منابع محور فهرستی از فعالیت‌های خوب و لازم نوشته می‌شود و بعد زمان از آن پر می‌شود. قالب برنامه ریزی شما با پاسخ به دو سوال زیر شکل می‌گیرد. چه چیزی خوب است؟ و در مرحله بعد از خود می‌پرسید که هر یک از کار‌ها چقدر خوب و مطلوب است؟ و زمانی برای آن اختصاص می‌دهید. افراد در این نوع که شایع تر است بر اساس مطلوبیت‌ها دچار دغدغه می‌شوند و سیلی از کا‌رهای مطلوب در ذهن و برنامه شان قرار می‌گیرد. پیشنهاد میکنم مقاله برنامه ریزی موفق ترین افراد دنیا را نیز مطالعه کنید.

نتایج و پیامد های منابع محور
- سرگردانی:

نتیجه کار پس از سال‌ها این می‌شود که در پاسخ چه چیزی خوب است؟ شما گزینه های زیادی را خواهید داشت؛ زیرا در نظام آفرینش همه چیز مطلوب است. از طرفی نیز همه که حاصل شدنی و قابل دسترسی نیست. پس سردرگمی را به همراه دارد.

- خروجی کم و محصولات دیرهنگام:

معمولا بعد از سال‌ها که این قالب برنامه ریزی ادامه می‌یابد، کلی کار عقب مانده و ناتمام و کلی آرزوی ناکام پدید آمده است که عمری برای رسیدن به آن وجود ندارد.

- سرگردانی پس از رشد:

وقتی در برنامه خود رشد کردید، منتظرید تا فرمانی به شما صادر شود و یک الزامی از سویی پدید آید. برای مثال اگر فردی در کاری متخصص شود بازم هم منتظر است که به او پیشنهاد کار مطلوب داده شود. این سرگردانی پس از رشد و توسعه فردی است.

- دارایی‌های مزاحم:

جلال آل احمد در مقدمه کتاب تات‌نشین‌های بلوک زهرا می‌گوید من مشتی یادداشت داشتم که از باب بازیگوشی جمع کرده بودم. زمانی اختصاص دادم که آن را چاپ کنم و هیچ هدفی هم از چاپ آن نداشتم. بیشتر می‌خواستم از شر آن خلاص شوم. بعد می‌گوید عصر ما عصر کارهای متعدد ناتمام است و همه مثل من‌اند!

- بی نیازی از تجربه گذشتگان:

با شناخت مطلوب هایمان به سراغشان می‌رویم و خودمان را از گذشتگانی که این راه را طی کرده‌اند، دارای تجربه و آگاهی هستند، بی نیاز می‌دانیم.

ب) برنامه ریزی ماموریت گرا

در این نوع برنامه ریزی برخلاف قبلی، ما به هدف خود خیره می‌شویم. بر اساس آن نقطه هدف، حرکت و عملکرد و برنامه خود را تنظیم می‌کنیم. همچنین آن را می‌توان به ماموریت فردی و اجتماعی تقسیم کرد. از خود بپرسید در حوزه فردی و در اجتماع چه ماموریتی دارید؟ و برای آن ماموریت ابزار و تخصص لازم را فراهم کنید. به این شکل در مطلوبیت‌های بی پایان غرق نمی‌شوید.

پیشنهاد میکنم مقاله 6اشتباه رایج در برنامه ریزی را نیز مطالعه کنید.

نتایج و پیامد های ماموریت گرا
- اراده و تصمیم گیری:

ما دچار بحران تصمیم گیری هستیم. در طول رشد و حرکت با پیشنهادهایی مواجه خواهید شد که شما را از تصمیم خود باز می‌دارد. اما کسی که ماموریت زندگی خود را تعریف کرده، به راحتی می‌تواند بین پیشنهادها و مشاوره‌ها آن موردی را بپذیرد که در جهت ماموریتش هست و هرگز سرگردان نمی‌شود.

- خلاقیت بالا و شکوفایی:

این نوع برنامه به خاطر تمرکز، ذهن را فعال می‌کند. زیادی تفکر و تمرکز ظرفیت فکری را بالا می‌برد. با تمرکز ذهنی پویا و خلاق خواهید داشت و ذهن خلاق سازنده مسیر های نو و جدید است. این دارایی هست که برنامه ریزی ماموریت گرا به شما خواهد داد.

- استقلال و ثبات:

اگر یک ماموریت را انتخاب کنید بعد از یکی دو سال تمرکز روی آن احساس می‌کنید که هیچ کس به اندازه شما در این باره نمی‌فهمد و نمی‌تواند پیشنهاد جدیدی برای شما داشته باشد یا شما را به تردید بیندازد. این استقلال به خاطر تمرکز عمری است. این آدم کسی است که ثبات واقعی دارد نه این که ادای آدم با ثبات را در آورد. به خودش توصیه نمی‌کند که ثابت باش. ادای آدم متین را در نمی‌آورد چون واقعا متین است.

- پویا و خودجوش:

شما آدمی خواهید شد که اگر پروژه‌ای نباشد خودش پروژه تعریف کند و کار را پیش ببرد. آدم متخصص با برنامه‌ریزی منابع محور بعد از این که پروژه‌اش منحل شود دیگر به فکر کار نیست. اما آدم ماموریت ‌گرا کارش هم لغو شود در این فضا هست. زیرا در فکر زندگی کردن نبوده است در فکر ماموریتش بوده و تا به سامان نرساند از حرکت نمی‌ایستد.

2. انواع برنامه ریزی بر اساس محتوا

الف) استراتژیک

یک فعالیت بلند مدت می باشد که یک سازمان، مجموعه یا فرد برای تعیین اولویت ها، تعیین هدف، تقسیم منابع مورد نیاز، پیگیری و دستیابی به اهداف از آن استفاده می‌کند. این برنامه مشخص می‌کند یک مجموعه و سازمان چیست، به چه کسانی خدمت می‌کند، به کجا می رود و چه مسیرهایی را باید طی کند تا چشم انداز خود را دنبال کند. برنامه ای که سرنوشت مجموعه و فرد و… را شکل می‌دهد و دارای جزئیات کمتری است.

ب) تاکتیکی

فعالیت استراتژیک را به اهداف و برنامه های جزئی تر تقسیم می‌کند و میان مدت است. این برنامه براساس واقعیت، شرایط و موقعیت شما تنظیم می‌شود.

ج) عملیاتی

برای گام‌های عملی خاص هست که برنامه‌های استراتژیک و تاکتیکی را حمایت و پشتیبانی می‌کند. کوتاه مدت است. عملیات روزمره شما را مدیریت می‌کند. که می‌تواند ثابت مثل قوانین یا یکبار مصرف مثل پروژه خاص یا بودجه یک کار باشد.

3. انواع برنامه ریزی از نظر زمانی

الف) بلند مدت: برنامه ریزی بلند مدت در بازه زمانی بیش از 5 سال انجام پذیر است. یک برنامه کلی و به کارها جهت دهی می‌کند.

ب) میان مدت: در بازه زمانی بین 2 تا 5 سال اجرا می‌شود. برای اجرایی کردن برنامه‌های بلند مدت استفاده می‌شود.

ج) کوتاه مدت: بازه زمانی یک سال یا کمتر. زمینه را یرای کارهای روزانه آمده می‌کند. باید به خوبی در راستای برنامه‌های بلند مدت قرار گیرد و به آن‌ها کمک کند.

پیشنهاد می‌کنم مقاله مدیریت زمان وبرنامه ریزی را مطالعه کنید.

حرف پایانی در مطلب انواع برنامه ریزی در سال 2022

انواع برنامه ریزی به شما در مدیریت کارها کمک می‌کند. در مراحل مختلف زندگی مثل کارهای روزانه، کنکور، پروژه و مدیریت یک سازمان یا گروه و… شما نیاز به شناخت انواع برنامه ریزی دارید. دنیای فکری شما بدون برنامه ریزی آشفته یا مضطرب خواهد بود. به راحتی با شناخت انواع برنامه ریزی بر اساس مبنا، محتوا و زمان که در این مقاله گفته شد، یک زندگی رو به رشد و شاد را به خودتان هدیه دهید.